نقش سیستم ایمنی در مبارزه با سرطان ؟

سیستم ایمنی نقش کلیدی در شناسایی و مقابله با سرطان دارد. این سیستم از مجموعه‌ای از سلول‌ها، بافت‌ها و ارگان‌ها تشکیل شده است که با کمک یکدیگر به شناسایی و از بین بردن عوامل مضر مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و سلول‌های سرطانی می‌پردازند. در ادامه، نقش سیستم ایمنی در مبارزه با سرطان و چگونگی تعامل آن با سلول‌های سرطانی بررسی می‌شود.

 

1. شناسایی سلول‌های سرطانی

سیستم ایمنی قادر به شناسایی سلول‌های سرطانی به دلیل تغییرات ژنتیکی و بیوشیمیایی در سطح آنهاست. سلول‌های سرطانی ممکن است آنتی‌ژن‌های خاصی داشته باشند که توسط سلول‌های ایمنی شناسایی می‌شوند. سیستم ایمنی از طریق چندین مکانیزم به شناسایی و از بین بردن این سلول‌ها می‌پردازد:

 

سلول‌های کشنده طبیعی (NK cells): این سلول‌ها به طور مستقیم سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود می‌کنند، به ویژه در مراحل اولیه سرطان.

 

سلول‌های T سیتوتوکسیک: این سلول‌ها با شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی که آنتی‌ژن‌های خاصی را در سطح خود دارند، عمل می‌کنند.

 

سلول‌های دندریتی: این سلول‌ها به شناسایی و ارائه آنتی‌ژن‌های سرطانی به سلول‌های T کمک می‌کنند، که باعث تحریک پاسخ ایمنی می‌شود.

 

2. مکانیسم‌های مبارزه با سرطان

الف. حذف سلول‌های سرطانی

سیستم ایمنی از طریق چندین مکانیسم به حذف سلول‌های سرطانی می‌پردازد:

 

تحریک apoptosis (مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی): سلول‌های T و سلول‌های NK می‌توانند به تحریک فرآیند apoptosis در سلول‌های سرطانی کمک کنند.

 

انتقال سیگنال‌های کشنده: سلول‌های ایمنی با تولید مواد شیمیایی مانند فاکتور نکروز تومور (TNF) و اینترفرون گاما، به طور مستقیم سلول‌های سرطانی را نابود می‌کنند.

 

ب. فعال‌سازی پاسخ ایمنی

پاسخ ایمنی سلولی: سلول‌های T سیتوتوکسیک با شناسایی و نابود کردن سلول‌های سرطانی به وسیله گیرنده‌های خود، پاسخ ایمنی سلولی را فعال می‌کنند.

 

پاسخ ایمنی همورال: سلول‌های B با تولید آنتی‌بادی‌هایی که می‌توانند به سلول‌های سرطانی متصل شوند و آنها را علامت‌گذاری کنند، به سیستم ایمنی کمک می‌کنند.

 

3. فرار از سیستم ایمنی

سلول‌های سرطانی به طرق مختلف می‌توانند از سیستم ایمنی فرار کنند:

 

تولید مولکول‌های مهاری: سلول‌های سرطانی می‌توانند مولکول‌هایی مانند PD-L1 تولید کنند که به طور خاص با گیرنده‌های PD-1 بر روی سلول‌های T متصل می‌شود و مانع از فعالیت آنها می‌شود.

 

تغییر در آنتی‌ژن‌های سطح سلول: سلول‌های سرطانی ممکن است آنتی‌ژن‌های خود را تغییر دهند تا از شناسایی توسط سلول‌های ایمنی اجتناب کنند.

 

افزایش تولید عوامل ضدالتهابی: سلول‌های سرطانی ممکن است عواملی تولید کنند که باعث کاهش فعالیت سیستم ایمنی می‌شود.

 

4. درمان‌های ایمنی برای سرطان

درمان‌های ایمنی یا ایمنوتراپی به تحریک و تقویت سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان کمک می‌کنند. این درمان‌ها شامل:

 

آنتی‌بادی‌های مونوکلونال: این داروها به طور خاص به آنتی‌ژن‌های موجود بر روی سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند و به سیستم ایمنی در شناسایی و نابود کردن این سلول‌ها کمک می‌کنند.

 

مهارکننده‌های نقطه کنترل ایمنی: این داروها به جلوگیری از مهار فعالیت سیستم ایمنی توسط سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند، مانند داروهای PD-1/PD-L1 و CTLA-4.

 

واکسیناسیون‌های ضدسرطان: این واکسن‌ها به تحریک سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی خاص کمک می‌کنند.

 

سلول درمانی (CAR-T): در این روش، سلول‌های T بیماران به طور ژنتیکی تغییر داده می‌شوند تا به طور خاص سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود کنند.

 

5. آینده درمان‌های ایمنی

تحقیقات و پیشرفت‌های جاری در زمینه ایمنوتراپی به دنبال توسعه روش‌های جدید و بهبود درمان‌های موجود هستند. تمرکز بر روی افزایش کارایی و کاهش عوارض جانبی، بهبود انتخاب بیماران مناسب برای درمان و ترکیب ایمنوتراپی با سایر درمان‌ها از جمله هدف‌های اصلی این تحقیقات هستند.

 

نتیجه‌گیری

سیستم ایمنی نقش اساسی در شناسایی و نابود کردن سلول‌های سرطانی دارد. با این حال، سلول‌های سرطانی ممکن است به روش‌های مختلفی از سیستم ایمنی فرار کنند. درمان‌های ایمنی به تقویت و تحریک سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان کمک می‌کنند و به عنوان یکی از پیشرفت‌های مهم در درمان سرطان‌ها در حال توسعه هستند.

نویسنده: زهره محمدی 

 

 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران