پلاک های آترواسکلروزی چیست
پلاک‌های آترواسکلروزی (Atherosclerotic plaques) یا به‌سادگی پلاک‌ها، توده‌های چربی و مواد دیگر هستند که در دیواره‌های داخلی عروق خونی، به‌ویژه شریان‌ها، تجمع می‌کنند. این پلاک‌ها در فرآیند آترواسکلروز، که نوعی بیماری مزمن و پیشرونده عروق خونی است، ایجاد می‌شوند
مراحل تشکیل پلاک‌های آترواسکلروزی:
1. آسیب به دیواره عروق: فرآیند آترواسکلروز با آسیب به لایه داخلی دیواره شریان‌ها (اندوتلیوم) آغاز می‌شود. این آسیب ممکن است به دلیل عوامل مختلفی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، سیگار کشیدن، دیابت، یا التهاب مزمن رخ دهد.
2. تجمع چربی: پس از آسیب به اندوتلیوم، لیپوپروتئین‌های کم‌چگالی (LDL) یا همان کلسترول بد، در دیواره عروق تجمع می‌کنند. این لیپوپروتئین‌ها به مرور زمان اکسید می‌شوند و واکنش‌های التهابی را تحریک می‌کنند.
3. التهاب و واکنش ایمنی: بدن به اکسید شدن LDL با ارسال سلول‌های ایمنی (مانند ماکروفاژها) به ناحیه آسیب‌دیده واکنش نشان می‌دهد. این سلول‌ها LDL اکسید شده را جذب کرده و به سلول‌های کف‌دار (foam cells) تبدیل می‌شوند که بخش اصلی پلاک‌های آترواسکلروزی را تشکیل می‌دهند.
4. تشکیل پلاک:با تجمع بیشتر چربی‌ها، سلول‌های التهابی و مواد اضافی دیگر، پلاک‌ها به تدریج بزرگتر می‌شوند و باعث ضخیم شدن دیواره شریان و تنگ شدن مجرای آن می‌شوند. این تنگی می‌تواند جریان خون را محدود کند.
5. تشکیل کلاهک فیبری:در برخی موارد، بدن تلاش می‌کند تا پلاک را تثبیت کند و از پارگی آن جلوگیری کند. این کار با تشکیل یک لایه فیبری روی پلاک انجام می‌شود. اما اگر این کلاهک نازک و شکننده شود، پلاک می‌تواند پاره شده و منجر به تشکیل لخته خون شود.
عوارض پلاک‌های آترواسکلروزی:
- آنژین صدری: پلاک‌های بزرگ می‌توانند باعث تنگی عروق کرونر شوند و در نتیجه جریان خون به عضله قلب را کاهش دهند که منجر به درد قفسه سینه (آنژین) می‌شود.
- حمله قلبی: اگر پلاک پاره شود و لخته خون تشکیل شود، ممکن است جریان خون به بخشی از قلب مسدود شود که این حالت می‌تواند به حمله قلبی منجر شود.
- سکته مغزی: پلاک‌های آترواسکلروزی در شریان‌های کاروتید یا سایر شریان‌های مغزی می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند.
- بیماری شریانی محیطی: در صورتی که پلاک‌ها در شریان‌های پاها یا سایر بخش‌های بدن تشکیل شوند، می‌توانند باعث کاهش جریان خون و مشکلاتی مانند درد پاها یا گانگرن شوند.
پیشگیری و درمان:
پیشگیری از تشکیل پلاک‌های آترواسکلروزی شامل حفظ سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم، کنترل فشار خون و کلسترول، و ترک سیگار است. در موارد پیشرفته، درمان ممکن است شامل داروها، آنژیوپلاستی یا جراحی بای‌پس عروق باشد.
نویسنده : ندا اعتمادی
سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران
خدمات این مرکز شامل :
ویزیت پزشک عمومی و متخصص در منزل
خدمات سونوگرافی در منزل
خدمات رادیولوژی در منزل
خدمات اکوی قلب در منزل
خدمات پرستاری در منزل
آزمایش خون در منزل
