تأثیر اجتماعی و روانی سرطان چیست ؟

سرطان به عنوان یک بیماری تهدیدکننده زندگی، تأثیرات عمیق اجتماعی و روانی بر فرد بیمار و اطرافیان او دارد. این تأثیرات به دلیل طبیعت مزمن، دردناک و اغلب کشنده سرطان، شامل طیفی از احساسات و چالش‌های اجتماعی است که می‌تواند زندگی افراد را به شدت تغییر دهد.

1. تأثیر روانی سرطان

استرس و اضطراب: تشخیص سرطان می‌تواند شوک بزرگی به همراه داشته باشد. افراد مبتلا به سرطان اغلب با اضطراب شدیدی مواجه می‌شوند، به خصوص در مورد آینده، مراحل درمان، و احتمال مرگ. این اضطراب ممکن است در هر مرحله از بیماری، از تشخیص تا درمان و حتی پس از آن، ادامه داشته باشد.

افسردگی: سرطان و درمان‌های آن می‌توانند به احساس ناامیدی و بی‌ارزشی منجر شوند. بسیاری از بیماران در طول بیماری یا پس از آن، با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. این افسردگی ممکن است ناشی از تغییرات جسمی، کاهش کیفیت زندگی، و نگرانی از دست دادن کنترل بر زندگی باشد.

خستگی روحی: خستگی ناشی از سرطان یک حالت روحی و جسمی است که با استراحت بهبود نمی‌یابد. این خستگی می‌تواند زندگی روزمره را مختل کرده و باعث شود که بیماران توان انجام فعالیت‌های معمولی خود را نداشته باشند.

تغییر در تصویر بدن: درمان‌های سرطان مانند شیمی‌درمانی، جراحی و پرتودرمانی ممکن است باعث تغییرات ظاهری قابل توجهی در بدن شوند، مانند از دست دادن مو، افزایش یا کاهش وزن، و تغییرات پوستی. این تغییرات می‌توانند تصویر فرد از خود را تغییر داده و به کاهش اعتماد به نفس و احساس خجالت منجر شوند.

ترس از بازگشت بیماری: حتی پس از درمان موفقیت‌آمیز، بسیاری از بیماران همچنان با ترس از بازگشت سرطان زندگی می‌کنند. این نگرانی می‌تواند بر سلامت روانی و کیفیت زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد.

2. تأثیر اجتماعی سرطان

انزوای اجتماعی: بیماران سرطانی ممکن است به دلیل بیماری و نیاز به درمان‌های طولانی مدت از فعالیت‌های اجتماعی و حتی شغلی خود کنار گذاشته شوند. این انزوای اجتماعی می‌تواند به احساس تنهایی و افسردگی منجر شود.

تغییر در روابط خانوادگی: سرطان می‌تواند به تغییرات عمده‌ای در روابط خانوادگی منجر شود. از یک سو، ممکن است اعضای خانواده به عنوان منبع حمایتی بزرگ برای بیمار عمل کنند، اما از سوی دیگر، بار روانی و مالی ناشی از مراقبت از بیمار می‌تواند به ایجاد تنش‌ها و اختلافات خانوادگی منجر شود.

بار مالی: هزینه‌های بالای درمان سرطان می‌تواند فشار اقتصادی زیادی بر خانواده‌ها وارد کند. این مسئله می‌تواند به استرس مالی، اضطراب در مورد تأمین هزینه‌ها و حتی فقر منجر شود. در بسیاری از موارد، بیماران مجبور به ترک کار می‌شوند که این نیز به مشکلات مالی اضافه می‌کند.

تغییر در نقش‌های خانوادگی و اجتماعی: بیماران سرطانی ممکن است قادر به انجام نقش‌های قبلی خود در خانواده یا جامعه نباشند. این تغییرات می‌تواند به احساس بی‌ارزشی یا خجالت منجر شود و روابط را تحت تأثیر قرار دهد.

مواجهه با نگرش‌های منفی و تبعیض: برخی افراد ممکن است به دلیل ناآگاهی یا ترس از بیماری، به بیماران سرطانی به عنوان افراد ضعیف یا شکست‌خورده نگاه کنند. این نگرش‌های منفی می‌تواند به تبعیض و انزوای اجتماعی منجر شود.

3. راهکارهای مقابله با تأثیرات روانی و اجتماعی سرطان

حمایت روانی: دریافت مشاوره روان‌شناسی و شرکت در گروه‌های حمایت از بیماران سرطانی می‌تواند به کاهش اضطراب، افسردگی و احساسات منفی کمک کند.

حمایت اجتماعی: حمایت از جانب خانواده، دوستان و جامعه می‌تواند به بیماران کمک کند تا با چالش‌های اجتماعی ناشی از بیماری مقابله کنند. این حمایت می‌تواند شامل کمک‌های مالی، عاطفی و عملی باشد.

آموزش و آگاهی: افزایش آگاهی عمومی در مورد سرطان می‌تواند به کاهش نگرش‌های منفی و تبعیض کمک کند و بیماران را به عنوان اعضای فعال جامعه حفظ کند.

برنامه‌ریزی مالی: مشاوره مالی و برنامه‌ریزی برای مدیریت هزینه‌های درمانی می‌تواند به کاهش استرس مالی کمک کند. همچنین، بیماران می‌توانند از بیمه‌ها و منابع حمایتی دولتی و غیردولتی استفاده کنند.

نتیجه‌گیری

سرطان تأثیرات گسترده و پیچیده‌ای بر زندگی افراد دارد که نه تنها شامل چالش‌های جسمی، بلکه اجتماعی و روانی نیز می‌شود. درک این تأثیرات و ارائه حمایت‌های مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران و تسهیل فرآیند بهبودی کمک کند. همچنین، ایجاد آگاهی عمومی و ارائه خدمات حمایتی موثر نقش مهمی در کاهش بار روانی و اجتماعی این بیماری ایفا می‌کند.

نویسنده: زهره محمدی 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران