مدیریت درد با دستگاه های تحریک عصبی

مدیریت درد با دستگاه‌های تحریک عصبی یکی از روش‌های نوین و مؤثر برای کنترل دردهای مزمن و مقاوم به درمان است. این تکنولوژی‌ها با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به اعصاب خاص یا نواحی مختلف سیستم عصبی، به کاهش احساس درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کنند. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین دستگاه‌های تحریک عصبی و کاربردهای آنها پرداخته می‌شود:

1. تحریک عصب محیطی (Peripheral Nerve Stimulation - PNS)
این تکنولوژی شامل قرار دادن الکترودهای کوچک در نزدیکی اعصاب محیطی است که با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به این اعصاب، درد را کاهش می‌دهد.

  - درمان دردهای عصبی (نوروپاتیک)
  - دردهای پس از جراحی
  - دردهای مزمن ناشی از آسیب‌های فیزیکی 
  - هدف‌گیری دقیق اعصاب خاص
  - کاهش نیاز به داروهای مسکن
  - بهبود کیفیت زندگی

 2. تحریک نخاعی (Spinal Cord Stimulation - SCS)
در این روش، الکترودها در فضای اپیدورال نخاع قرار می‌گیرند و با تحریک نخاع، سیگنال‌های درد را مهار می‌کنند. 
  - دردهای مزمن ناشی از مشکلات کمر و گردن
  - دردهای ناشی از سندرم جراحی ناموفق (Failed Back Surgery Syndrome)
  - نوروپاتی دیابتی
  - کنترل موثر دردهای مزمن
  - امکان تنظیم شدت و فرکانس تحریک
  - کاهش وابستگی به داروهای مسکن

 3. تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (Transcranial Magnetic Stimulation - TMS)
TMS از میدان‌های مغناطیسی برای تحریک سلول‌های عصبی در مغز استفاده می‌کند و به کاهش دردهای مزمن کمک می‌کند.

  - میگرن مزمن
  - دردهای نوروپاتیک
  - افسردگی مقاوم به درمان (همراه با درد مزمن)
- 
  - غیر تهاجمی و بدون نیاز به جراحی
  - عوارض جانبی کمتر نسبت به روش‌های دارویی
  - بهبود عملکرد روزانه

4. تحریک عصب واگ (Vagus Nerve Stimulation - VNS)
VNS شامل تحریک عصب واگ با استفاده از یک دستگاه کاشتنی است که به بهبود دردهای مزمن و برخی اختلالات عصبی کمک می‌کند.

-  
  - درمان صرع مقاوم به درمان
  - دردهای مزمن
  - افسردگی مقاوم به درمان
- 
  - بهبود کنترل درد و کاهش حملات صرع
  - کاهش نیاز به داروهای متعدد
  - بهبود کیفیت زندگی

5. تحریک عصب سه‌قلو (Trigeminal Nerve Stimulation - TNS)
TNS شامل تحریک عصب سه‌قلو با استفاده از الکترودهایی است که بر روی پوست صورت قرار می‌گیرند و به کاهش دردهای مرتبط با این عصب کمک می‌کند.

  - نورالژی عصب سه‌قلو
  - میگرن

  - غیر تهاجمی و بدون نیاز به جراحی
  - کاهش شدت و تعداد حملات درد
  - بهبود کیفیت زندگی

 6. تحریک عصبی الکتریکی از طریق پوست (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation - TENS)
TENS شامل استفاده از الکترودهایی است که بر روی پوست قرار می‌گیرند و با ارسال پالس‌های الکتریکی به کاهش درد کمک می‌کنند. 
  - دردهای عضلانی و اسکلتی
  - دردهای پس از جراحی
  - دردهای مزمن و حاد
 
  - غیر تهاجمی و آسان برای استفاده در خانه
  - کاهش نیاز به داروهای مسکن
  - افزایش تحرک و بهبود عملکرد روزانه

نتیجه‌گیری
دستگاه‌های تحریک عصبی نقش مهمی در مدیریت دردهای مزمن و مقاوم به درمان دارند. این تکنولوژی‌ها با استفاده از سیگنال‌های الکتریکی، به مهار و کاهش درد کمک می‌کنند و بهبود قابل‌توجهی در کیفیت زندگی بیماران به ارمغان می‌آورند. با پیشرفت‌های مستمر در این حوزه، انتظار می‌رود که دستگاه‌های تحریک عصبی حتی موثرتر و با کاربردهای گسترده‌تری در آینده در دسترس باشند.

نویسنده: ندا اعتمادی

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران