نقرس یک بیماری التهابی مزمن است که معمولاً به عنوان یک نوع از التهاب مفاصل تشخیص داده می‌شود. در این بیماری، توده‌هایی به نام "گوت" در مفاصل و بافت‌های اطراف تشکیل می‌شود، که می‌تواند به تورم، درد و آسیب در مفاصل منجر شود.
عامل اصلی نقرس، اندامین، یک ماده شیمیایی است که در نتیجه تجزیه پورین‌ها (ترکیب‌های شیمیایی موجود در مواد غذایی) تولید می‌شود. این ماده به صورت بلورها در مفاصل و بافت‌های اطراف ذخیره می‌شود و منجر به التهابات نقرس می‌شود.
علائم و نشانه‌های نقرس شامل تورم، درد، احساس گرما، قرمزی و احساس درد در مفاصل می‌شود. اغلب نقرس بیشتر در مفاصل پاها، به ویژه انگشتان پای بزرگ، ایجاد مشکل می‌کند. علاوه بر این، نقرس می‌تواند در سایر بخش‌های بدن نیز تاثیر بگذارد.
به طور کلی، تغذیه مناسب، مدیریت وزن، مصرف مایعات به میزان کافی، و در صورت نیاز مصرف داروهای ضد التهاب و ضد نقرس، بهبود و کنترل علائم نقرس را تسهیل می‌کنند. در صورت مشاهده علائم مشکوک به نقرس، بهتر است با پزشک متخصص مفاصل مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب برای شما تعیین شود.
علت بیماری نقرس چیست؟
علت اصلی بیماری نقرس افزایش سطح اندامین در خون است. اندامین یک ماده شیمیایی است که در نتیجه تجزیه پورین‌ها (ترکیب‌های موجود در مواد غذایی) تولید می‌شود. در شرایط طبیعی، اندامین به صورت ادرار دفع می‌شود، اما در بیماران نقرس، این ماده به شکل بلورها در مفاصل و بافت‌های اطراف تجمع می‌یابد و منجر به التهابات و علائم نقرس می‌شود.
عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند:
1. **عوامل ژنتیک**: وجود تاریخچه خانوادگی از نقرس می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
2. **مصرف مواد غذایی با بالا بودن پورین**: مصرف مواد غذایی غنی از پورین مانند گوشت قرمز، ماهی دریاچه‌ها، مغز و شکلات می‌تواند افزایش تولید اندامین و افزایش خطر ابتلا به نقرس را تسهیل کند.
3. **مصرف الکل**: مصرف مقدار زیادی الکل می‌تواند تولید اندامین را افزایش داده و ریسک ابتلا به نقرس را افزایش دهد.
4. **چاقی**: افراد چاق یا اضافه وزن نیز به خطر ابتلا به نقرس بیشتر از دیگران هستند.
5. **بیماری‌های مزمن**: بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و چربی خون بالا نیز ممکن است احتمال ابتلا به نقرس را افزایش دهند.
در کل، نقرس یک بیماری مزمن است که معمولاً به دلیل تجمع اندامین در مفاصل و بافت‌های اطراف ایجاد می‌شود. عوامل ژنتیک و عوامل محیطی می‌توانند نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به این بیماری داشته باشند.
عواملی که خطرات نقرس را افزایش می‌دهند
عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند. این عوامل به شکل مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی می‌توانند تأثیر گذار باشند. به‌طور کلی، افرادی که در معرض این عوامل قرار دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به نقرس دارند. برخی از این عوامل عبارتند از:
1. **چاقی و اضافه وزن**: افرادی که دارای چاقی یا اضافه وزن هستند، دارای خطر بیشتری برای ابتلا به نقرس هستند. چاقی می‌تواند تولید بیشتری از اندامین (ماده‌ای که به بیلی‌روبین منجر می‌شود) را افزایش دهد.
2. **مصرف مواد غذایی با پورین بالا**: مصرف مواد غذایی غنی از پورین مانند گوشت قرمز، ماهی دریاچه‌ها، مغز و شکلات می‌تواند افزایش تولید اندامین و افزایش خطر ابتلا به نقرس را تسهیل کند.
3. **مصرف الکل**: مصرف مقدار زیادی الکل می‌تواند تولید اندامین را افزایش داده و ریسک ابتلا به نقرس را افزایش دهد.
4. **تاریخچه خانوادگی**: وجود تاریخچه خانوادگی از نقرس نیز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
5. **بیماری‌های مزمن**: بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا و چربی خون بالا نیز ممکن است احتمال ابتلا به نقرس را افزایش دهند.
6. **جنسیت و سن**: مردان در مقایسه با زنان به طور کلی دارای خطر بیشتری برای ابتلا به نقرس هستند. همچنین، ریسک ابتلا به نقرس با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
7. **داروها**: مصرف برخی داروها مانند دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) می‌تواند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهد.
در کل، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند. اگر شما یا کسی در خانواده‌تان به نقرس مبتلا هستید یا علائم مشکوک به نقرس دارید، بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را شروع کند .
رژیم غذایی نقرس
رژیم غذایی مناسب می‌تواند به کنترل علائم نقرس کمک کند. هدف اصلی از رژیم غذایی در مورد نقرس، کاهش تولید اندامین (ماده‌ای که به بیلی‌روبین منجر می‌شود) و بهبود کلیت سلامت مفاصل و افراد مبتلا به نقرس است. در ادامه چند نکته مرتبط با رژیم غذایی برای نقرس آمده است:
1. **کاهش مصرف مواد غذایی با پورین بالا**: مصرف مواد غذایی غنی از پورین مانند گوشت قرمز، ماهی دریاچه‌ها، مغز و شکلات باید محدود شود.
2. **افزایش مصرف مواد غذایی کم پورین**: میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و محصولات گندمی از مواد غذایی کم پورین هستند و می‌توانند جایگزین مناسبی برای مواد غذایی با پورین بالا باشند.
3. **مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها**: مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ به کاهش التهاب‌ها کمک می‌کنند.
4. **مصرف محصولات لبنی کم چرب**: محصولات لبنی کم چرب می‌توانند به کنترل وزن و بهبود کلیت سلامت کمک کنند.
5. **مصرف مایعات به میزان کافی**: مصرف مایعات به میزان کافی به خلق ادرار بیشتر و اخراج اندامین از بدن کمک می‌کند.
6. **محدود کردن مصرف الکل**: مصرف الکل می‌تواند تولید اندامین را افزایش داده و بیشترین تأثیر خود را بر روی کلیه‌ها داشته باشد.
7. **محدود کردن مصرف قند و چربی**: محصولات غذایی با قند و چربی بالا می‌توانند افزایش وزن و التهاب‌ها را تشدید کنند.
8. **مصرف آب به میزان کافی**: مصرف آب به میزان کافی به خلق ادرار بیشتر و تخلیه اندامین از بدن کمک می‌کند.
9. **مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها**: ممکن است پزشک شما توصیه‌های خاصی در مورد مصرف مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها داشته باشد.
همچنین، برای تهیه یک رژیم غذایی مناسب برای نقرس، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. هر فرد ممکن است نیازهای مختص به خود را داشته باشد و رژیم غذایی باید با توجه به شرایط فردی انتخاب شود.
میوه های مضر برای نقرس
به طور کلی، مصرف میوه‌ها به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم برای افراد مبتلا به نقرس توصیه می‌شود، اما برخی میوه‌ها ممکن است به دلیل محتوای بالای پورین (یا در برخی موارد، محتوای قند) بهتر است محدود یا از مصرف آنها خودداری کرد. در ادامه چند مثال از میوه‌هایی که محتوای بالای پورین دارند یا به دلیل موارد دیگر بهتر است با اختیار مصرف شوند:
1. **میوه‌های خشک (خیارشتری و زردآلو)**: میوه‌های خشک مانند خیارشتری و زردآلو ممکن است دارای مقدار قابل توجهی پورین باشند و برخی افراد مبتلا به نقرس ممکن است بهتر باشد از مصرف آنها خودداری کنند.
2. **انبه**: انبه دارای مقدار قابل توجهی پورین است، اما این میوه همچنان می‌تواند با میزان مصرف مناسب جزء رژیم غذایی باشد.
3. **انگور**: انگور نیز دارای مقدار معتدلی پورین است. اگرچه ممکن است بهتر باشد مصرف آن را کمی محدود کنید، اما به‌طور کلی می‌توانید به مصرف انگور ادامه دهید.
4. **توت‌فرنگی**: در برخی موارد، توت‌فرنگی به دلیل محتوای پورین بالا می‌تواند برای برخی افراد مبتلا به نقرس مشکل‌ساز باشد.
مهم است که توجه داشته باشید که تاثیر میوه‌ها بر نقرس برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد. بهتر است با پزشک معالج یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا بر اساس وضعیت شما، میوه‌های مناسب و مقدار مصرف آنها را تعیین کنید.
