آشنایی با انواع گلاس آینومر در دندانپزشکی
گلاس آینومر یک ماده‌ی پرکننده دندانی است که از مخلوطی از شیشه سیلیکا و اسید پلی‌آکریلیک ساخته می‌شود. این ماده در دندانپزشکی به دلیل خواص منحصر به فرد خود مانند ترشح فلوراید، چسبندگی شیمیایی به دندان و تطابق با رنگ دندان‌ها، به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع مختلف گلاس آینومرها بسته به ترکیب و کاربردشان در دندانپزشکی به کار گرفته می‌شوند. در ادامه با انواع مختلف گلاس آینومر و کاربردهای هر یک آشنا می‌شویم:
1. گلاس آینومر نوع 1 (برای سیمان‌گذاری یا باندینگ)
کاربرد: این نوع از گلاس آینومر بیشتر برای چسباندن روکش‌ها، بریج‌ها و سایر ترمیم‌های دندانی مانند براکت‌های ارتودنسی استفاده می‌شود. این ماده به‌خوبی به دندان چسبیده و استحکام مناسبی برای سیمان‌گذاری ارائه می‌دهد.
ویژگی‌ها: خواص چسبندگی بالا و امکان ترشح فلوراید که به جلوگیری از پوسیدگی مجدد دندان کمک می‌کند.
2. گلاس آینومر نوع 2 (برای ترمیم‌های دندانی)
کاربرد: نوع 2 گلاس آینومر برای ترمیم دندان‌های قدامی (جلویی) و همچنین دندان‌های شیری کودکان به کار می‌رود. از آنجا که این ماده تطابق خوبی با رنگ دندان‌ها دارد و فلوراید آزاد می‌کند، گزینه‌ی مناسبی برای ترمیم دندان‌ها در کودکان و بزرگسالان است.
ویژگی‌ها: خواص زیبایی مناسب (به دلیل شباهت به رنگ طبیعی دندان)، استحکام متوسط و آزادسازی فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی.
3. گلاس آینومر نوع 3 (برای پایه و لاینر)
کاربرد: این نوع از گلاس آینومر به عنوان ماده پایه یا لاینر در ترمیم‌های کامپوزیتی و آمالگام به‌کار می‌رود. وظیفه آن ایجاد لایه‌ای محافظ بین ماده ترمیمی اصلی و دندان، و جلوگیری از تحریک پالپ دندان (عصب دندان) است.
ویژگی‌ها: آزادسازی فلوراید، محافظت از پالپ و سازگاری بیولوژیکی بالا.
4. گلاس آینومر تقویت‌شده با رزین (Resin-modified Glass Ionomer, RMGI)
کاربرد: این نوع ترکیبی از گلاس آینومر و رزین کامپوزیتی است و به‌ویژه برای ترمیم دندان‌های عقب، سیمان‌گذاری و پرکردن حفرات دندان استفاده می‌شود. ترکیب با رزین، استحکام و مقاومت بهتری به این ماده می‌دهد.
ویژگی‌ها: دوام و استحکام بالاتر نسبت به گلاس آینومر سنتی، مقاومت بیشتر در برابر رطوبت، ترشح فلوراید، و سهولت در استفاده.
مزایا: به دلیل افزایش استحکام و مقاومت به رطوبت، کاربرد بیشتری در نواحی با بار سنگین (مانند دندان‌های خلفی) دارد.
5. گلاس آینومر نوری یا لایت کیور (Light-cured Glass Ionomer)
کاربرد: این نوع از گلاس آینومر تحت تابش نور فعال می‌شود و در کارهایی مانند ترمیم دندان‌های کوچک یا پایه‌گذاری دندان‌ها به‌کار می‌رود.
ویژگی‌ها: زمان کیور سریع و کنترل بهتر روی میزان سخت‌شدن مواد. همچنین مقاومت به رطوبت و تطابق بهتر با بافت‌های دندانی.
6. گلاس آینومر با تنظیم فلوراید بالا
کاربرد: این نوع از گلاس آینومر برای بیمارانی که در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان قرار دارند یا به ترمیم‌های پیشگیرانه نیاز دارند، استفاده می‌شود. به دلیل ترشح بالای فلوراید، این ماده می‌تواند از پوسیدگی‌های بیشتر جلوگیری کند.
ویژگی‌ها: آزادسازی طولانی‌مدت و بالا از فلوراید که به تقویت مینا و پیشگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
7. گلاس آینومر هیبریدی (Hybrid Glass Ionomer)
کاربرد: گلاس آینومر هیبریدی ترکیبی از خواص گلاس آینومر و کامپوزیت‌هاست. برای ترمیم‌های زیبایی در نواحی قدامی و همچنین ترمیم حفره‌های متوسط به کار می‌رود.
ویژگی‌ها: مقاومت و استحکام بالا، قابلیت پرداخت و پولیش بهتر، و حفظ خواص آزادسازی فلوراید.
مزایای کلی گلاس آینومر:
ترشح فلوراید: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های گلاس آینومر، آزادسازی مداوم فلوراید است که به جلوگیری از پوسیدگی‌های ثانویه کمک می‌کند.
چسبندگی شیمیایی: گلاس آینومر به‌طور مستقیم به ساختار دندان متصل می‌شود، بدون نیاز به عوامل چسباننده اضافی.
سازگاری زیستی: گلاس آینومر با بافت‌های دهان و دندان سازگاری خوبی دارد و عموماً باعث تحریک نمی‌شود.
انعطاف‌پذیری در کاربرد: این ماده برای کاربردهای مختلف دندانپزشکی از ترمیم تا سیمان‌گذاری و پایه‌گذاری مناسب است.
معایب:
استحکام نسبتاً پایین: گلاس آینومرهای سنتی در مقایسه با کامپوزیت‌ها و آمالگام‌ها، استحکام کمتری دارند و در نواحی با فشار زیاد ممکن است زودتر ساییده شوند.
حساسیت به رطوبت در مراحل اولیه: برخی از گلاس آینومرها به رطوبت حساس هستند و اگر در مراحل اولیه ترمیم، رطوبت وارد شود، می‌تواند روی استحکام و عملکرد نهایی ماده تأثیر بگذارد.
در کل، گلاس آینومر به دلیل ویژگی‌های خاص خود یکی از مواد محبوب و پرکاربرد در دندانپزشکی است و به‌ویژه برای کودکان و افراد با خطر بالای پوسیدگی مفید است. انتخاب نوع مناسب گلاس آینومر بستگی به نیاز خاص بیمار و شرایط دندانپزشکی دارد.
نویسنده: زهره محمدی
