چگونه با اختلالات دوقطبی در کودکان مقابله کنیم؟
مقابله با اختلال دوقطبی در کودکان نیازمند یک رویکرد چندجانبه و حمایتی است که شامل مراقبت‌های پزشکی، حمایت‌های روانی و آموزش والدین می‌شود. اختلال دوقطبی یک وضعیت روانی جدی است که با نوسانات شدید در خلق‌وخو، شامل دوره‌های افسردگی و مانیا یا هیپومانیا (افزایش انرژی و فعالیت غیرعادی)، مشخص می‌شود. در ادامه روش‌های مقابله با این اختلال در کودکان آورده شده است:
1. تشخیص زودهنگام و درمان پزشکی
مشاوره با متخصص: اگر شما مشکوک به اختلال دوقطبی در کودک خود هستید، باید به یک روانپزشک یا روانشناس متخصص در زمینه کودکان مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از وخیم‌تر شدن وضعیت کمک کند.
دارودرمانی: داروهای تثبیت‌کننده خلق‌وخو مانند لیتیوم یا داروهای ضد تشنج ممکن است توسط پزشک تجویز شوند. همچنین ممکن است نیاز به داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد روان‌پریشی باشد.
پیگیری منظم: کودک باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شود تا از اثربخشی درمان‌ها اطمینان حاصل شود و هرگونه عوارض جانبی کنترل گردد.
2. روان‌درمانی و حمایت روانی
رفتار درمانی شناختی (CBT): این نوع درمان می‌تواند به کودک کمک کند تا با افکار و احساسات خود به شکلی سالم‌تر مقابله کند و مهارت‌های مدیریت استرس و حل مسائل را یاد بگیرد.
درمان خانوادگی: جلسات روان‌درمانی خانوادگی می‌تواند به بهبود ارتباطات خانوادگی و مدیریت بهتر رفتارهای کودک کمک کند. این روش همچنین به والدین آموزش می‌دهد چگونه با چالش‌های مرتبط با اختلال دوقطبی در خانه مقابله کنند.
آموزش اجتماعی و مهارت‌های زندگی: این روش می‌تواند به کودک کمک کند تا با مهارت‌های لازم برای زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی آشنا شود.
3. ایجاد محیط حمایتی و پایدار در خانه
ایجاد یک روال ثابت: ثبات در زمان خواب، غذا خوردن و فعالیت‌ها می‌تواند به کاهش نوسانات خلقی کمک کند.
اجتناب از تحریکات زیاد: محیط‌های پرتنش یا تحریک‌آمیز می‌توانند باعث بدتر شدن نوسانات خلقی شوند. تلاش کنید تا محیطی آرام و پیش‌بینی‌پذیر برای کودک فراهم کنید.
پشتیبانی از فعالیت‌های مثبت: تشویق کودک به شرکت در فعالیت‌های خلاقانه، ورزشی و اجتماعی که او را سرگرم و شاد می‌کند، می‌تواند به بهبود روحیه او کمک کند.
4. آموزش والدین و مراقبان
آموزش درباره اختلال: والدین باید تا حد امکان درباره اختلال دوقطبی و تأثیرات آن بر کودک خود بیاموزند. این دانش به آن‌ها کمک می‌کند تا رفتارهای کودک را بهتر درک کنند و واکنش مناسبی نشان دهند.
پشتیبانی از والدین: والدین باید از خود نیز مراقبت کنند. شرکت در گروه‌های پشتیبانی یا مشاوره فردی می‌تواند به والدین کمک کند تا با استرس و فشارهای ناشی از مراقبت از کودک مبتلا به اختلال دوقطبی کنار بیایند.
5. مدیریت رفتارهای مشکل‌ساز
استفاده از تکنیک‌های مدیریت رفتار: والدین باید یاد بگیرند که چگونه رفتارهای مشکل‌ساز را به شکلی مثبت مدیریت کنند. این می‌تواند شامل تعیین مرزهای واضح و استفاده از تقویت مثبت باشد.
اجتناب از تنبیه شدید: تنبیه شدید می‌تواند وضعیت را بدتر کند. استفاده از روش‌های مثبت‌تر برای مدیریت رفتارها و ایجاد انگیزه برای رفتارهای خوب توصیه می‌شود.
6. مراقبت از خود والدین و خانواده
توجه به سلامت روانی و جسمی والدین: والدین باید از سلامت خود مراقبت کنند تا بتوانند بهتر از کودک خود حمایت کنند. مراقبت از خود شامل استراحت کافی، فعالیت بدنی منظم و حمایت عاطفی است.
استفاده از حمایت‌های اجتماعی: بهره‌گیری از حمایت‌های اجتماعی از جمله گروه‌های پشتیبانی، مشاوره و کمک از سوی خانواده و دوستان می‌تواند برای والدین بسیار مفید باشد.
7. نظارت بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی
همکاری با مدرسه: برقراری ارتباط منظم با معلمان و مشاوران مدرسه برای اطمینان از حمایت کافی از کودک در محیط آموزشی بسیار مهم است. ممکن است نیاز به برنامه‌های آموزشی ویژه یا تنظیمات خاص در مدرسه وجود داشته باشد.
حمایت از روابط دوستانه: تشویق کودک به برقراری روابط دوستانه سالم و حمایت از او در مواجهه با چالش‌های اجتماعی می‌تواند به بهبود وضعیت عاطفی او کمک کند.
8. پایش و پیگیری مداوم
پایش مداوم علائم: والدین باید به علائم جدید یا تغییرات در رفتار کودک توجه کنند و در صورت نیاز به پزشک یا درمانگر اطلاع دهند.
انعطاف‌پذیری در درمان: گاهی نیاز است که برنامه درمانی بر اساس تغییرات در وضعیت کودک تنظیم شود. این ممکن است شامل تغییرات در داروها، نوع روان‌درمانی یا روش‌های مدیریت رفتار باشد.
مقابله با اختلال دوقطبی در کودکان نیازمند صبر، آموزش، و حمایت مداوم است. با ایجاد یک محیط حمایتی، دریافت درمان مناسب و همکاری با متخصصان، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده کمک کرد.
نویسنده: زهره محمدی
