سرطان های پروستات 

سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در مردان است که در غده پروستات شکل می‌گیرد. این غده کوچک در زیر مثانه و جلوی راست‌روده قرار دارد و بخشی از سیستم تولید مثل مردان است که مایع منی را تولید می‌کند. در ادامه، به بررسی جامع‌تری از سرطان پروستات می‌پردازیم.

1. علل و عوامل خطر

سن: خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن بیشتر می‌شود، به‌خصوص در مردان بالای 50 سال.

ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی سرطان پروستات، به‌ویژه در بستگان درجه یک (پدر یا برادر)، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

نژاد: سرطان پروستات در مردان سیاه‌پوست بیشتر از مردان سفیدپوست و آسیایی رخ می‌دهد و معمولاً در سیاه‌پوستان نیز به صورت تهاجمی‌تری ظاهر می‌شود.

رژیم غذایی: رژیم غذایی با چربی بالا، به‌ویژه چربی‌های حیوانی، و مصرف کم میوه‌ها و سبزیجات ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.

هورمون‌ها: افزایش سطح هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) مانند تستوسترون ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.

2. علائم سرطان پروستات

مشکلات ادراری: ممکن است فرد دچار تکرر ادرار، خصوصاً در شب، درد یا سوزش هنگام ادرار، ضعف یا قطع جریان ادرار، و ناتوانی در تخلیه کامل مثانه شود.

وجود خون در ادرار یا منی: این علامت می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان پروستات باشد.

درد در ناحیه لگن یا کمر: اگر سرطان به استخوان‌ها متاستاز دهد، ممکن است درد در ناحیه لگن، کمر یا ران‌ها ایجاد شود.

مشکلات در عملکرد جنسی: ممکن است فرد با مشکلاتی مانند کاهش عملکرد جنسی یا ناتوانی جنسی مواجه شود.

3. تشخیص سرطان پروستات

آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA): PSA یک پروتئین است که توسط پروستات تولید می‌شود و در خون وجود دارد. افزایش سطح PSA می‌تواند نشانه‌ای از سرطان پروستات باشد، هرچند عواملی دیگر نیز می‌توانند سطح آن را افزایش دهند.

معاینه دیجیتال رکتوم (DRE): در این معاینه، پزشک با وارد کردن انگشت به راست‌روده، پروستات را برای یافتن هر گونه تغییر غیرطبیعی بررسی می‌کند.

بیوپسی پروستات: در صورتی که نتایج PSA یا DRE مشکوک باشد، پزشک ممکن است یک نمونه از بافت پروستات را برای بررسی سرطان بردارد.

تصویربرداری: برای تعیین مرحله سرطان و بررسی گسترش آن، ممکن است از MRI، سونوگرافی، یا CT اسکن استفاده شود.

4. مراحل سرطان پروستات

مرحله 1: سرطان فقط در پروستات محدود است و به‌طور معمول در این مرحله کشف نمی‌شود زیرا علائم مشخصی ندارد.

مرحله 2: سرطان هنوز در پروستات محدود است، اما سلول‌های سرطانی بیشتر و تهاجمی‌تر شده‌اند.

مرحله 3: سرطان به بافت‌های مجاور پروستات مانند وزیکول‌های منی گسترش یافته است.

مرحله 4: سرطان به اندام‌های دیگر مانند مثانه، روده، یا استخوان‌ها متاستاز داده است.

5. درمان سرطان پروستات

نظارت فعال (Active Surveillance): در مواردی که سرطان در مراحل اولیه و با رشد کند است، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که تنها نظارت کند و درمان فعال را به تعویق بیندازد.

جراحی: پروستاتکتومی، که شامل برداشتن کامل غده پروستات است، معمولاً در مراحل اولیه سرطان انجام می‌شود.

پرتودرمانی: استفاده از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی. این روش می‌تواند به‌صورت خارجی (از خارج بدن) یا داخلی (براکی‌تراپی) انجام شود.

هورمون‌درمانی: این روش شامل کاهش سطح هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) است تا رشد سلول‌های سرطانی را کند یا متوقف کند. این روش معمولاً در سرطان‌های پیشرفته یا عود کرده استفاده می‌شود.

شیمی‌درمانی: استفاده از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی. این روش معمولاً در مراحل پیشرفته یا متاستاتیک استفاده می‌شود.

ایمونوتراپی: این روش شامل استفاده از داروهایی است که سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان تحریک می‌کند.

6. پیشگیری و کاهش خطر

رژیم غذایی سالم: مصرف بیشتر میوه‌ها، سبزیجات و غذاهای کم‌چرب می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کند.

ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به حفظ وزن سالم و کاهش خطر سرطان کمک کند.

کنترل وزن: داشتن وزن سالم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کند.

غربالگری منظم: مردان بالای 50 سال، به‌خصوص کسانی که در معرض خطر بالاتری هستند، باید با پزشک خود در مورد زمان‌بندی مناسب برای آزمایش‌های PSA و DRE مشورت کنند.

7. چشم‌انداز و کیفیت زندگی

سرطان پروستات در بسیاری از موارد به آرامی پیشرفت می‌کند و ممکن است تا سال‌ها بدون ایجاد مشکلات جدی باقی بماند. بسیاری از مردانی که به این نوع سرطان مبتلا می‌شوند، به‌خصوص اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، می‌توانند به درمان‌های مؤثر پاسخ دهند و زندگی طولانی و باکیفیتی داشته باشند. با این حال، در مراحل پیشرفته، درمان‌های تهاجمی‌تر و مدیریت علائم ممکن است لازم باشد.

نتیجه‌گیری

سرطان پروستات یک بیماری پیچیده است که نیاز به تشخیص زودهنگام و مدیریت دقیق دارد. با توجه به عوامل خطر، آگاهی از علائم و انجام غربالگری‌های منظم می‌تواند به تشخیص زودتر بیماری کمک کند و گزینه‌های درمانی بیشتری را فراهم کند. بیماران باید با پزشکان خود در مورد بهترین راهکارهای درمانی و مدیریت علائم مشورت کنند تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشند.

نویسنده: زهره محمدی 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران