در سال‌های اخیر، فناوری‌های جدید و نوآورانه‌ای برای مدیریت و درمان دیابت توسعه یافته‌اند که به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرده و کنترل بهتر قند خون را ممکن ساخته‌اند. در زیر به برخی از مهم‌ترین این فناوری‌ها اشاره می‌شود:

1. پمپ‌های انسولین پیشرفته

• پمپ‌های انسولین هوشمند: این دستگاه‌ها قادر به ارائه انسولین به صورت خودکار بر اساس نیاز بدن هستند. برخی از مدل‌ها با حسگرهای گلوکز پیوسته (CGM) هماهنگ می‌شوند و انسولین را به طور دقیق‌تر تزریق می‌کنند.
• پمپ‌های انسولین هیبریدی با حلقه بسته: این سیستم‌ها به طور خودکار بر اساس داده‌های حسگر، میزان انسولین تزریق شده را تنظیم می‌کنند و به نوعی "لوزالمعده مصنوعی" شناخته می‌شوند.

2. حسگرهای گلوکز پیوسته (CGM)

• مانیتورینگ پیوسته گلوکز: این حسگرها به طور مداوم سطح گلوکز خون را اندازه‌گیری کرده و اطلاعات را به یک دستگاه نمایشگر یا گوشی هوشمند ارسال می‌کنند. این امکان به بیماران کمک می‌کند تا به سرعت از تغییرات قند خون خود آگاه شوند و اقدامات لازم را انجام دهند.
• حسگرهای بدون نیاز به کالیبراسیون: نسل جدید حسگرهای CGM نیاز به کالیبراسیون‌های مکرر را کاهش داده یا حتی از بین برده‌اند و استفاده از آن‌ها را ساده‌تر کرده‌اند.

3. لوزالمعده مصنوعی

• سیستم‌های حلقه بسته کامل: این فناوری ترکیبی از پمپ انسولین و حسگر گلوکز پیوسته است که با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته به طور خودکار میزان انسولین مورد نیاز را تنظیم می‌کند و کنترل قند خون را به حداقل می‌رساند. این سیستم‌ها تلاش می‌کنند تا به طور کامل جایگزین عملکرد طبیعی لوزالمعده شوند.

4. داروهای جدید

• مهارکننده‌های SGLT2: این داروها با کاهش جذب گلوکز از کلیه‌ها، به کاهش سطح قند خون کمک می‌کنند. این داروها نه تنها در کنترل قند خون مؤثر هستند، بلکه نشان داده شده است که می‌توانند خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و کلیوی را نیز کاهش دهند.
• آگونیست‌های GLP-1: این داروها با تحریک تولید انسولین و کاهش تخلیه معده، به کنترل سطح قند خون کمک می‌کنند و در برخی موارد می‌توانند باعث کاهش وزن نیز شوند.

5. زیست‌حسگرهای پوستی

• حسگرهای غیرتهاجمی: این حسگرها بر روی پوست قرار می‌گیرند و بدون نیاز به سوراخ کردن پوست، سطح گلوکز خون را اندازه‌گیری می‌کنند. این فناوری هنوز در حال توسعه است، اما پتانسیل بالایی برای تغییر شیوه نظارت بر قند خون دارد.

6. درمان‌های مبتنی بر ژن

• تکنولوژی‌های ویرایش ژن: روش‌هایی مانند CRISPR در حال بررسی برای درمان دیابت نوع 1 هستند که ممکن است با اصلاح ژنتیکی سلول‌های بتا یا سلول‌های بنیادی، امکان بازسازی لوزالمعده و تولید طبیعی انسولین را فراهم کنند.
• درمان‌های مبتنی بر ژن‌درمانی: این روش‌ها در مرحله آزمایشگاهی و کارآزمایی‌های بالینی قرار دارند و هدف آن‌ها اصلاح نواقص ژنتیکی است که منجر به دیابت می‌شود.

7. سلول‌های بنیادی و پیوند سلولی

• پیوند سلول‌های جزایر پانکراس: این روش شامل پیوند سلول‌های تولیدکننده انسولین (سلول‌های بتا) از اهداکنندگان یا سلول‌های بنیادی به بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 است. این روش می‌تواند به بیماران کمک کند تا به تولید طبیعی انسولین بازگردند.
• سلول‌های بنیادی پرتوان: استفاده از سلول‌های بنیادی پرتوان برای تولید سلول‌های بتا و سپس پیوند آن‌ها به بیماران یکی از روش‌های امیدوارکننده است که هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارد.

8. اپلیکیشن‌ها و ابزارهای هوشمند

• اپلیکیشن‌های مدیریت دیابت: این برنامه‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا سطح قند خون، مصرف غذا، فعالیت بدنی و داروهای خود را پیگیری کنند. برخی از این اپلیکیشن‌ها با دستگاه‌های دیگر مانند پمپ‌های انسولین و حسگرهای CGM همگام‌سازی می‌شوند.
• هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: این فناوری‌ها در حال توسعه الگوریتم‌هایی هستند که با تجزیه و تحلیل داده‌های بیماران، پیش‌بینی‌هایی دقیق‌تر از تغییرات سطح قند خون ارائه می‌دهند و به تنظیمات بهتر پمپ‌های انسولین کمک می‌کنند.

9. نانوفناوری

• نانوحامل‌ها برای تحویل دارو: این فناوری در حال توسعه داروهای جدیدی است که از نانوذرات برای تحویل دقیق‌تر و مؤثرتر انسولین و داروهای دیگر استفاده می‌کنند.
• پچ‌های نانویی: پچ‌های حاوی نانوذرات که به صورت غیرتهاجمی انسولین را از طریق پوست تحویل می‌دهند و به کاهش نیاز به تزریق‌های مکرر کمک می‌کنند.

نتیجه‌گیری

فناوری‌های جدید در درمان دیابت به بیماران کمک می‌کنند تا کنترل بهتری بر روی قند خون خود داشته باشند، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و خطر عوارض ناشی از دیابت را کاهش دهند. با پیشرفت‌های مستمر در این زمینه‌ها، آینده‌ای روشن‌تر برای مدیریت دیابت پیش‌بینی می‌شود که شامل درمان‌های پیشرفته‌تر و حتی ممکن است در نهایت به درمان قطعی دیابت منجر شود.

نویسنده : زهرا سپهرم