خون بند ناف چیست و چرا آن را ذخیره می کنند ؟
خون بند ناف خونی است که در جفت و بند ناف باقی می‌ماند و پس از تولد نوزاد، می‌توان آن را جمع‌آوری کرد. این خون دارای سلول‌های بنیادی خونساز است که توانایی تبدیل به انواع مختلف سلول‌های خونی را دارند. ذخیره و استفاده از این سلول‌های بنیادی به دلایل پزشکی بسیار ارزشمند است.
1. ترکیبات و اهمیت خون بند ناف
خون بند ناف حاوی سه نوع سلول اصلی است:
سلول‌های بنیادی خونساز: این سلول‌ها قادر به تولید انواع سلول‌های خونی (گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها) هستند.
سلول‌های ایمنی: به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
عوامل رشد و پروتئین‌ها: که نقش مهمی در بازسازی بافت‌ها دارند.
2. چرا خون بند ناف ذخیره می‌شود؟
ذخیره خون بند ناف به دلیل قابلیت‌های درمانی گسترده سلول‌های بنیادی آن انجام می‌شود. سلول‌های بنیادی خون بند ناف می‌توانند برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده شوند، از جمله:
بیماری‌های خونی: مانند لوکمی (سرطان خون)، لنفوم، آنمی آپلاستیک و بیماری‌های خونی ارثی.
اختلالات سیستم ایمنی: مانند نقص‌های ایمنی مادرزادی.
اختلالات متابولیک: برخی بیماری‌های متابولیک ارثی با سلول‌های بنیادی خون بند ناف درمان می‌شوند.
اختلالات مغز استخوان: در برخی موارد پیوند سلول‌های بنیادی خون بند ناف به عنوان جایگزین مغز استخوان آسیب‌دیده استفاده می‌شود.
3. مزایای استفاده از خون بند ناف
سازگاری بیشتر در پیوند: سلول‌های بنیادی خون بند ناف نسبت به سلول‌های بنیادی مغز استخوان راحت‌تر با بدن بیمار سازگار می‌شوند و احتمال رد پیوند کمتر است.
کمتر بودن نیاز به تطابق کامل: برای پیوند خون بند ناف، لازم نیست تطابق کاملی بین دهنده و گیرنده وجود داشته باشد، بر خلاف پیوند مغز استخوان که نیازمند تطابق کامل است.
فرآیند بدون درد: جمع‌آوری خون بند ناف هیچ آسیبی به مادر یا نوزاد وارد نمی‌کند، زیرا پس از تولد و بریدن بند ناف انجام می‌شود.
دسترسی سریع‌تر: ذخیره خون بند ناف در بانک‌های ذخیره خون بند ناف به این معنی است که در صورت نیاز به پیوند، سلول‌های بنیادی به سرعت در دسترس هستند.
4. روش‌های ذخیره‌سازی خون بند ناف
بانک‌های عمومی خون بند ناف: در این روش، والدین می‌توانند خون بند ناف نوزاد خود را به صورت اهدا به بانک‌های عمومی بدهند تا در صورت نیاز، برای سایر بیماران قابل استفاده باشد.
بانک‌های خصوصی خون بند ناف: در این بانک‌ها، والدین می‌توانند خون بند ناف نوزاد خود را برای استفاده شخصی در آینده ذخیره کنند.
5. کاربردهای آینده‌نگرانه
علاوه بر درمان بیماری‌های فعلی، تحقیقات گسترده‌ای در حال انجام است که ممکن است در آینده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف برای درمان بیماری‌های دیگری مانند دیابت نوع 1، سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی و حتی بیماری‌های قلبی و عصبی استفاده شود.
نتیجه‌گیری:
خون بند ناف منبع ارزشمندی از سلول‌های بنیادی است که می‌تواند برای درمان بسیاری از بیماری‌های خونی و نقص‌های سیستم ایمنی استفاده شود. به دلیل این توانایی بالقوه، بسیاری از والدین تصمیم می‌گیرند خون بند ناف نوزاد خود را در بانک‌های خون بند ناف ذخیره کنند تا در صورت نیاز در آیندهاز آن استفاده کنند.
نویسنده: زهره محمدی
