عفونت پنوموسیستیس کارینی

عفونت پنوموسیستیس کارینی (که امروزه به نام پنومونی پنوموسیستیس یا PCP نیز شناخته می‌شود) یک نوع پنومونی (عفونت ریه) است که توسط قارچی به نام پنوموسیستیس جیرووسی (Pneumocystis jirovecii) ایجاد می‌شود. این عفونت عمدتاً در افرادی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، بیماران سرطانی تحت شیمی‌درمانی، یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند.

 علائم پنومونی پنوموسیستیس

علائم این عفونت معمولاً به صورت تدریجی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

1. تنگی نفس: به ویژه هنگام فعالیت‌های فیزیکی.

2. سرفه خشک: بدون خلط.

3. تب: معمولاً در حد متوسط.

4. خستگی و ضعف: که به مرور زمان شدیدتر می‌شود.

5. درد قفسه سینه: در برخی موارد.

 افراد در معرض خطر

- افراد مبتلا به HIV/AIDS: این عفونت یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عفونت‌ها در افراد مبتلا به HIV، به‌ویژه آن‌هایی که تعداد سلول‌های CD4+ (نوعی گلبول سفید که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارد) زیر 200 در هر میکرولیتر دارند، محسوب می‌شود.

- بیماران تحت درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: افرادی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند، مانند بیماران پیوند عضو یا افراد مبتلا به سرطان.

- کودکان نارس یا نوزادان با نقص ایمنی: در موارد نادر، کودکان نارس یا نوزادان با نقص ایمنی نیز می‌توانند به این عفونت مبتلا شوند.

 تشخیص

تشخیص پنومونی پنوموسیستیس به دلیل شباهت علائم آن با سایر بیماری‌های ریوی مانند عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، ممکن است دشوار باشد. روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر هستند:

- تصویربرداری از قفسه سینه: عکس‌برداری با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن می‌تواند الگوهای خاصی از عفونت را نشان دهد.

- نمونه‌گیری از ترشحات ریه: بررسی میکروسکوپی ترشحات ریه (به دست آمده از برونکوسکوپی یا شستشوی برونکوآلوئولار) می‌تواند حضور قارچ را تأیید کند.

- آزمایشات خونی: برای بررسی وضعیت عمومی سیستم ایمنی و تشخیص احتمالی عفونت‌های دیگر.

 درمان

درمان عفونت پنوموسیستیس کارینی شامل استفاده از داروهای ضدقارچ است. کوتریموکسازول (Trimethoprim-Sulfamethoxazole) که به نام باکتریم (Bactrim) نیز شناخته می‌شود، رایج‌ترین داروی مورد استفاده برای درمان و پیشگیری از این عفونت است. در صورتی که فرد به این دارو حساسیت داشته باشد، داروهای دیگری مانند پنتامیدین (Pentamidine) یا آتواکوئون (Atovaquone) ممکن است تجویز شوند.

 پیشگیری

- در افراد مبتلا به HIV/AIDS: پیشگیری با استفاده از داروی کوتریموکسازول برای کسانی که تعداد سلول‌های CD4+ کمتر از 200 دارند توصیه می‌شود.

- در بیماران با سیستم ایمنی ضعیف: افراد تحت درمان‌های سرکوب‌کننده ایمنی یا مبتلا به سرطان نیز ممکن است نیاز به پیشگیری دارویی داشته باشند.

پنومونی پنوموسیستیس یک عفونت جدی است که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مرگ شود، اما با تشخیص به موقع و درمان مناسب، قابل کنترل است. همچنین، پیشگیری از این عفونت در افراد پرخطر بسیار اهمیت دارد.

نویسنده:ثنا مرادی

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران