نقش ژنتیک در درمان سرطان
نقش ژنتیک در درمان سرطان به طور فزاینده‌ای مهم شده است، زیرا درک دقیق‌تر از ژن‌ها و جهش‌های ژنتیکی مرتبط با سرطان، به توسعه روش‌های درمانی هدفمند و شخصی‌سازی شده منجر شده است. در زیر به برخی از جنبه‌های کلیدی نقش ژنتیک در درمان سرطان اشاره می‌شود:
1. تشخیص دقیق‌تر سرطان
تست‌های ژنتیکی: این تست‌ها می‌توانند جهش‌های ژنتیکی خاصی را که باعث رشد و گسترش سرطان می‌شوند، شناسایی کنند. این امر به پزشکان کمک می‌کند تا نوع دقیق سرطان را تعیین کرده و درمان‌های مناسب‌تری را انتخاب کنند.
پروفایلینگ ژنتیکی تومور: با تحلیل DNA تومور، می‌توان اطلاعاتی در مورد جهش‌ها، تغییرات کروموزومی و دیگر خصوصیات ژنتیکی سرطان به دست آورد که به انتخاب بهترین استراتژی درمانی کمک می‌کند.
2. درمان‌های هدفمند (Targeted Therapy)
داروهای هدفمند: این داروها به طور خاص جهش‌های ژنتیکی خاص یا پروتئین‌های خاص در سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند. برای مثال، داروی Trastuzumab در درمان سرطان پستان با جهش ژن HER2 مؤثر است.
ایجاد درمان‌های مبتنی بر جهش‌های فردی: برخی داروها فقط در بیماران با جهش‌های ژنتیکی خاص مؤثر هستند، مانند داروهای EGFR در سرطان ریه با جهش‌های خاص در ژن EGFR.
3. ایمونوتراپی
برنامه‌ریزی سیستم ایمنی بر اساس پروفایل ژنتیکی: در برخی موارد، جهش‌های ژنتیکی در سلول‌های سرطانی می‌توانند آن‌ها را برای سیستم ایمنی قابل شناسایی کنند. ایمونوتراپی با تقویت یا اصلاح سیستم ایمنی بدن برای هدف قرار دادن این جهش‌ها، به درمان سرطان کمک می‌کند.
کاربرد CAR-T سلول درمانی: در این روش، سلول‌های ایمنی بیمار تغییر ژنتیکی داده می‌شوند تا به طور مؤثرتر سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرند.
4. پیشگیری و غربالگری
آزمایش‌های ژنتیکی برای شناسایی ریسک سرطان: افراد با جهش‌های ژنتیکی ارثی، مانند جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 که خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را افزایش می‌دهند، می‌توانند از طریق مشاوره ژنتیکی و آزمایش‌های مداوم تحت نظر قرار گیرند تا در صورت ظهور سرطان، زودتر اقدام به درمان شود.
تغییرات سبک زندگی بر اساس ژنتیک: افرادی که با ریسک بالای ژنتیکی ابتلا به سرطان مواجه هستند، ممکن است توصیه‌هایی برای تغییر در سبک زندگی و اقدامات پیشگیرانه دریافت کنند.
5. پزشکی شخصی‌سازی شده (Precision Medicine)
درمان‌های مبتنی بر ویژگی‌های ژنتیکی فردی: با استفاده از اطلاعات ژنتیکی، درمان‌ها می‌توانند برای هر بیمار به صورت فردی طراحی شوند. این رویکرد به حداکثر رساندن اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی کمک می‌کند.
6. درمان‌های ژن‌درمانی (Gene Therapy)
اصلاح ژنتیکی سلول‌ها: ژن‌درمانی شامل اصلاح یا جایگزینی ژن‌های معیوب در سلول‌های بدن است که ممکن است به بهبود یا درمان کامل سرطان منجر شود. این روش در مراحل اولیه تحقیقاتی است، اما پتانسیل بزرگی برای آینده دارد.
7. مقاومت به درمان و تطبیق درمان‌ها
شناسایی ژنتیکی مقاومت به دارو: برخی سرطان‌ها با گذشت زمان به درمان‌ها مقاوم می‌شوند. آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند دلایل این مقاومت را شناسایی کرده و به تنظیم درمان‌ها برای مقابله با این مقاومت کمک کنند.
8. درمان‌های اپی‌ژنتیک
تأثیر بر تنظیمات ژنتیکی: درمان‌های اپی‌ژنتیک به تغییر در بیان ژن‌ها بدون تغییر در توالی DNA کمک می‌کنند. این درمان‌ها می‌توانند سلول‌های سرطانی را به حالت طبیعی‌تر بازگردانند یا حساسیت آن‌ها به دیگر درمان‌ها را افزایش دهند.
در مجموع، ژنتیک در حال تغییر چشم‌انداز درمان سرطان است و به پزشکان امکان می‌دهد تا رویکردهای دقیق‌تر و مؤثرتری را برای مبارزه با این بیماری پیچیده ارائه دهند. این تحولات نه تنها به افزایش شانس بقا کمک می‌کنند بلکه کیفیت زندگی بیماران را نیزبهبود می‌بخشند.
نویسنده: زهره محمدی
سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران
خدمات این مرکز شامل :
ویزیت پزشک عمومی و متخصص در منزل
خدمات سونوگرافی در منزل
خدمات رادیولوژی در منزل
خدمات اکوی قلب در منزل
خدمات پرستاری در منزل
آزمایش خون در منزل
