نقش ویروس های هپاتیت در سرطان کبد 

ویروس‌های هپاتیت B و C نقش مهمی در بروز سرطان کبد (کارسینومای هپاتوسلولار) دارند. این ویروس‌ها به طور مستقیم و غیرمستقیم می‌توانند به تغییرات سلولی منجر شوند که در نهایت به سرطان کبد منتهی می‌شود. در ادامه، به بررسی نحوه تأثیر این ویروس‌ها بر سرطان کبد پرداخته می‌شود:

1. ویروس هپاتیت B (HBV)

مکانیزم تأثیر: ویروس هپاتیت B با ایجاد التهاب مزمن در کبد و آسیب به سلول‌های کبدی، می‌تواند به تغییرات ژنتیکی و سلولی منجر شود که ممکن است به سرطان کبد منتهی شود. عفونت مزمن با HBV باعث هپاتیت مزمن و سیروز کبدی می‌شود که به نوبه خود خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد.

خطر نسبی: افراد مبتلا به عفونت مزمن HBV به ویژه کسانی که سیروز کبدی دارند، در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان کبد هستند. تخمین‌ها نشان می‌دهد که عفونت مزمن HBV می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را تا 100 برابر افزایش دهد.

پیشگیری و درمان: واکسیناسیون علیه ویروس هپاتیت B یکی از راه‌های مؤثر برای پیشگیری از عفونت و کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد است. درمان‌های ضدویروسی می‌توانند به کنترل عفونت و کاهش خطر پیشرفت به سرطان کمک کنند.

2. ویروس هپاتیت C (HCV)

مکانیزم تأثیر: ویروس هپاتیت C به صورت مزمن باعث التهاب و آسیب به کبد می‌شود. عفونت مزمن با HCV منجر به هپاتیت مزمن و سیروز کبدی می‌شود که می‌تواند به تغییرات سلولی و در نهایت به سرطان کبد منجر شود. التهاب مزمن و سیروز ناشی از HCV باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد می‌شود.

خطر نسبی: خطر ابتلا به سرطان کبد در افرادی که به عفونت مزمن HCV مبتلا هستند، به ویژه در کسانی که دچار سیروز کبدی شده‌اند، به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که عفونت مزمن HCV می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را تا 20 برابر افزایش دهد.

پیشگیری و درمان: درمان‌های ضدویروسی جدید (مانند داروهای ضد ویروسی مستقیم) می‌توانند به طور مؤثر عفونت HCV را درمان کرده و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهند. همچنین، شناسایی و درمان زودهنگام سیروز کبدی می‌تواند از پیشرفت به سرطان جلوگیری کند.

3. مکانیزم‌های مشترک

التهاب مزمن: هر دو ویروس هپاتیت B و C باعث التهاب مزمن کبد می‌شوند که می‌تواند به تغییرات ژنتیکی و سلولی منجر شود و زمینه‌ساز سرطان کبد گردد.

سیروز کبدی: سیروز کبدی ناشی از عفونت مزمن با این ویروس‌ها یکی از عوامل اصلی افزایش خطر سرطان کبد است. سیروز می‌تواند باعث تغییرات ساختاری در کبد و ایجاد زمینه‌ای مناسب برای رشد سلول‌های سرطانی شود.

تغییرات ژنتیکی و اپی‌ژنتیکی: عفونت‌های مزمن هپاتیت می‌توانند به تغییرات در DNA و بیان ژن‌ها منجر شوند که به نوبه خود ممکن است باعث ایجاد سلول‌های سرطانی شود.

4. پیشگیری و کنترل

واکسیناسیون: واکسیناسیون علیه HBV یکی از راه‌های مؤثر برای پیشگیری از ابتلا به عفونت و سرطان کبد است.

تشخیص زودهنگام: انجام معاینات منظم و آزمایشات غربالگری برای افراد مبتلا به عفونت مزمن هپاتیت B یا C و کسانی که دچار سیروز کبدی هستند، می‌تواند به شناسایی زودهنگام تغییرات سلولی و سرطان کبد کمک کند.

درمان ضدویروسی: درمان‌های مؤثر برای کنترل عفونت‌های هپاتیت B و C و پیشگیری از پیشرفت به سیروز و سرطان کبد می‌تواند شامل استفاده از داروهای ضدویروسی و درمان‌های جدید باشد.

5. نتیجه‌گیری

ویروس‌های هپاتیت B و C نقش برجسته‌ای در بروز سرطان کبد دارند. این ویروس‌ها با ایجاد التهاب مزمن و سیروز کبدی، زمینه را برای توسعه سرطان کبد فراهم می‌کنند. پیشگیری از عفونت‌های هپاتیت، شناسایی زودهنگام و درمان مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد کمک کند.

نویسنده: زهره محمدی 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران