تأثیرات تغییرات ژنتیکی بر سرطان
تغییرات ژنتیکی نقش مهمی در توسعه و پیشرفت سرطان ایفا می‌کنند. این تغییرات می‌توانند در سطح DNA سلول‌ها رخ دهند و به صورت جهش‌ها یا تغییرات دیگری که بر روی ژن‌ها اثر می‌گذارند، دیده شوند. در زیر به برخی از تأثیرات تغییرات ژنتیکی بر سرطان اشاره می‌شود:
1. جهش‌های ژنی و آغاز سرطان
جهش‌های ارثی: برخی از جهش‌های ژنتیکی که به سرطان منجر می‌شوند، می‌توانند از والدین به ارث برسند. این جهش‌ها خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان‌ها مانند سرطان سینه، تخمدان، و کولون را افزایش می‌دهند. برای مثال، جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 با افزایش خطر سرطان سینه و تخمدان همراه است.
جهش‌های اکتسابی: این جهش‌ها در طول زندگی فرد رخ می‌دهند و ناشی از عوامل محیطی مانند اشعه‌های مضر، مواد شیمیایی، یا عوامل سبک زندگی مثل سیگار کشیدن هستند. این جهش‌ها ممکن است باعث تغییرات غیرقابل کنترل در تقسیم سلولی شده و منجر به ایجاد تومورهای سرطانی شوند.
2. تغییرات در ژن‌های سرکوبگر تومور
ژن‌های سرکوبگر تومور مسئول کنترل رشد و تقسیم سلول‌ها هستند. اگر این ژن‌ها به دلیل جهش غیرفعال شوند، سلول‌ها ممکن است به‌طور غیرقابل کنترل رشد کنند و منجر به سرطان شوند. برای مثال، جهش در ژن TP53 که یکی از مهم‌ترین ژن‌های سرکوبگر تومور است، می‌تواند به بسیاری از انواع سرطان منجر شود.
3. تغییرات در ژن‌های محرک رشد
ژن‌های محرک رشد (Oncogenes) نقش مهمی در تنظیم رشد و تقسیم سلول‌ها دارند. جهش‌ها در این ژن‌ها می‌تواند باعث فعالیت بیش از حد این ژن‌ها و رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها شود که در نهایت به ایجاد تومورهای سرطانی منجر می‌شود. نمونه‌ای از این ژن‌ها، ژن RAS است که جهش‌های آن در بسیاری از سرطان‌ها دیده می‌شود.
4. نقش تغییرات اپی‌ژنتیک
تغییرات اپی‌ژنتیک به تغییرات در نحوه‌ی بیان ژن‌ها بدون تغییر در توالی DNA اشاره دارد. این تغییرات می‌توانند از طریق فرآیندهایی مانند متیلاسیون DNA یا تغییرات در هیستون‌ها اتفاق بیفتند. این تغییرات می‌توانند بر بیان ژن‌های مهم در تنظیم رشد سلول‌ها تأثیر بگذارند و به رشد سرطانی منجر شوند.
5. نقش ناپایداری ژنومی
ناپایداری ژنومی به وضعیت غیرطبیعی بودن تعداد یا ساختار کروموزوم‌ها در سلول‌های سرطانی اشاره دارد. این ناپایداری می‌تواند منجر به جهش‌های بیشتری در سلول‌ها شود و سرطان را تهاجمی‌تر کند. این پدیده معمولاً در سرطان‌های پیشرفته مشاهده می‌شود.
6. تغییرات ژنتیکی و پاسخ به درمان
تغییرات ژنتیکی می‌توانند تأثیرات مهمی بر پاسخ سلول‌های سرطانی به درمان‌ها داشته باشند. برای مثال، وجود برخی جهش‌های خاص در سلول‌های سرطانی ممکن است باعث مقاومت آنها به داروهای شیمی‌درمانی یا درمان‌های هدفمند شود. به همین دلیل، آزمایش‌های ژنتیکی برای تعیین نوع جهش‌ها در سلول‌های سرطانی می‌تواند به تعیین بهترین روش درمان کمک کند.
7. نقش ژنتیک در پیشگیری و غربالگری سرطان
شناخت جهش‌های ژنتیکی مرتبط با سرطان می‌تواند به پیشگیری و تشخیص زودهنگام کمک کند. افراد با سابقه خانوادگی سرطان یا با شناسایی جهش‌های ژنتیکی خاص می‌توانند تحت نظر دقیق‌تری قرار گیرند و از روش‌های پیشگیرانه مانند غربالگری‌های منظم یا حتی جراحی پیشگیرانه بهره‌مند شوند.
جمع‌بندی:
تغییرات ژنتیکی به عنوان محرک‌های اصلی در ایجاد و پیشرفت سرطان‌ها عمل می‌کنند. این تغییرات می‌توانند ارثی یا اکتسابی باشند و از طریق تأثیرگذاری بر ژن‌های کلیدی در رشد و تقسیم سلولی، نقش مهمی در فرآیند سرطانی شدن سلول‌ها ایفا کنند. بررسی و درک این تغییرات ژنتیکی نه تنها برای تشخیص و درمان سرطان حیاتی است، بلکه برای پیشگیری و مدیریت خطر ابتلا به سرطان نیز اهمیت زیادی دارد.
نویسنده: زهره محمدی
سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران
خدمات این مرکز شامل :
ویزیت پزشک عمومی و متخصص در منزل
خدمات سونوگرافی در منزل
خدمات رادیولوژی در منزل
خدمات اکوی قلب در منزل
خدمات پرستاری در منزل
آزمایش خون در منزل
