تأثیرات تابش های یونیزان بر سرطان 

تابش‌های یونیزان، که شامل انواع مختلف اشعه‌ها و ذرات با انرژی بالا هستند، تأثیرات مهمی بر سلامت انسان دارند و به ویژه در بروز سرطان نقش دارند. در ادامه، تأثیرات تابش‌های یونیزان بر سرطان به تفصیل توضیح داده شده است:

 

1. مکانیزم تأثیر تابش‌های یونیزان بر سرطان

1.1. آسیب DNA

 

مکانیزم: تابش‌های یونیزان با انرژی بالا می‌توانند به DNA سلول‌ها آسیب برسانند. این آسیب‌ها می‌توانند شامل شکست در زنجیره‌های DNA، تغییرات شیمیایی و جهش‌های ژنتیکی باشند.

نتیجه: آسیب DNA می‌تواند منجر به تغییرات سلولی و رشد غیرطبیعی سلول‌ها، که یکی از ویژگی‌های اصلی سرطان است، شود.

1.2. اختلال در فرآیندهای سلولی

 

مکانیزم: تابش‌های یونیزان می‌توانند به فرآیندهای سلولی نظیر تقسیم سلولی، ترمیم DNA و مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی (آپاپتوز) آسیب برسانند.

نتیجه: این اختلالات می‌توانند منجر به تکثیر بی‌رویه سلول‌ها و تشکیل تومورها شوند.

2. انواع تابش‌های یونیزان و ارتباط آن‌ها با سرطان

2.1. اشعه ایکس

 

منبع: استفاده در تصویربرداری پزشکی و تشخیص.

خطرات: تماس مکرر با اشعه ایکس می‌تواند خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان‌ها، از جمله سرطان سینه، سرطان ریه، و سرطان تیروئید را افزایش دهد.

2.2. اشعه گاما

 

منبع: استفاده در درمان‌های پرتو درمانی و برخی از تکنیک‌های تصویربرداری.

خطرات: اشعه گاما می‌تواند به DNA آسیب بزند و خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف، از جمله سرطان خون و سرطان‌های مربوط به غدد لنفاوی را افزایش دهد.

2.3. ذرات آلفا و بتا

 

منبع: برخی از مواد رادیواکتیو مانند رادون و پلوتونیوم.

خطرات: ذرات آلفا و بتا می‌توانند به شدت به بافت‌های بدن آسیب برسانند و خطر ابتلا به سرطان‌های مربوط به دستگاه تنفسی، گوارشی و دستگاه تناسلی را افزایش دهند.

2.4. نوترون‌ها

 

منبع: تابش‌های نوترونی معمولاً در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و برخی از درمان‌های پزشکی.

خطرات: نوترون‌ها به دلیل توانایی بالا در نفوذ و آسیب به DNA می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

3. عوامل تأثیرگذار بر ریسک سرطان ناشی از تابش‌های یونیزان

3.1. دوز و شدت تابش

 

تأثیر: دوز بالاتر و مدت زمان بیشتر در معرض تابش‌های یونیزان، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

3.2. نوع تابش

 

تأثیر: برخی انواع تابش‌ها (مثل ذرات آلفا) به دلیل توانایی بالای آسیب‌رسانی به بافت‌های بدن و DNA، خطر بیشتری برای بروز سرطان دارند.

3.3. زمان تماس

 

تأثیر: تماس طولانی‌مدت و مکرر با تابش‌های یونیزان می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

3.4. حساسیت فردی

 

تأثیر: برخی افراد ممکن است به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی و بیولوژیکی خاص خود، حساسیت بیشتری به تابش‌های یونیزان و احتمال بروز سرطان داشته باشند.

4. پیشگیری و کاهش ریسک

4.1. استفاده از حفاظت‌های مناسب

 

روش‌ها: استفاده از تجهیزات حفاظتی، کاهش زمان تماس با منابع تابش، و رعایت پروتکل‌های ایمنی در محیط‌های پزشکی و صنعتی.

4.2. کاهش استفاده غیرضروری از تابش‌های یونیزان

 

روش‌ها: محدود کردن استفاده از اشعه ایکس و سایر تابش‌ها به موارد ضروری و استفاده از تکنیک‌های جایگزین در صورت امکان.

4.3. نظارت و بررسی منظم

 

روش‌ها: انجام بررسی‌های منظم برای کارکنان در معرض تابش و کنترل وضعیت سلامت عمومی.

در نهایت، تابش‌های یونیزان می‌توانند خطراتی برای سلامت داشته باشند، و آگاهی از این خطرات و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.

نویسنده: زهره محمدی 

 

 

 

 

 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران 

خدمات این مرکز شامل :

ویزیت پزشک عمومی و متخصص در منزل 

خدمات سونوگرافی در منزل 

خدمات رادیولوژی در منزل 

خدمات اکوی قلب در منزل 

خدمات پرستاری در منزل 

آزمایش خون در منزل