چگونه کودکان را به احترام به دیگران تربیت کنیم ؟

تربیت کودکان برای احترام به دیگران از اهمیت بالایی برخوردار است و نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت و رفتار اجتماعی آن‌ها دارد. در ادامه چندین راهکار عملی برای آموزش احترام به کودکان ارائه شده است:

1. الگوسازی مناسب

رفتار والدین و بزرگسالان: کودکان بیشتر از طریق مشاهده یاد می‌گیرند. وقتی کودکان شاهد رفتار محترمانه والدین و بزرگسالان نسبت به دیگران باشند، به‌صورت طبیعی آن را تقلید می‌کنند.

احترام به کودک: با احترام گذاشتن به کودک، مثلاً گوش دادن به صحبت‌های او با دقت و استفاده از کلمات مودبانه، او نیز یاد می‌گیرد که چگونه با دیگران رفتار کند.

2. آموزش از طریق داستان‌ها و بازی‌ها

داستان‌های اخلاقی: کتاب‌ها و داستان‌هایی که پیام‌های اخلاقی در مورد احترام دارند می‌توانند به کودک کمک کنند تا مفهوم احترام را بهتر درک کند.

بازی‌های نقش‌آفرینی: بازی‌هایی که در آن‌ها کودک باید نقش‌های مختلفی را ایفا کند، مانند معلم، پزشک، یا یک دوست، می‌تواند به او کمک کند تا از دیدگاه دیگران به مسائل نگاه کند و احترام به آن‌ها را تمرین کند.

3. تشویق به همدلی و درک احساسات دیگران

صحبت درباره احساسات: با کودکان درباره احساسات خود و دیگران صحبت کنید. وقتی آن‌ها متوجه شوند که رفتارشان چه تأثیری بر احساسات دیگران دارد، بیشتر تمایل به احترام گذاشتن پیدا می‌کنند.

پرسش از کودک: وقتی کودک کاری انجام می‌دهد که ممکن است به دیگران آسیب برساند، از او بپرسید که فکر می‌کند دیگران چه احساسی خواهند داشت. این نوع پرسش‌ها به توسعه همدلی کمک می‌کند.

4. آموزش رفتارهای مودبانه

استفاده از کلمات مودبانه: به کودکان آموزش دهید که چگونه از کلمات "لطفاً"، "متشکرم"، "ببخشید" و "معذرت می‌خواهم" استفاده کنند.

رعایت نوبت: به کودکان یاد دهید که نوبت دیگران را رعایت کنند، مثلاً در صف ایستادن، یا در بازی‌ها منتظر نوبت خود بودن.

5. تقویت مثبت و تشویق رفتار محترمانه

تشویق کلامی: وقتی کودک رفتار محترمانه‌ای از خود نشان می‌دهد، آن را تحسین کنید و به او بگویید که از رفتار او چقدر خوشحال شده‌اید.

پاداش‌های کوچک: می‌توانید برای رفتارهای محترمانه پاداش‌های کوچکی در نظر بگیرید، البته نباید این کار به گونه‌ای باشد که کودک تنها به خاطر پاداش رفتار محترمانه از خود نشان دهد.

6. آموزش ارزش تفاوت‌ها

احترام به تفاوت‌ها: با کودک درباره تفاوت‌های فرهنگی، زبانی، و شخصیتی صحبت کنید و به او بیاموزید که این تفاوت‌ها طبیعی هستند و باید به آن‌ها احترام گذاشته شود.

ترویج احترام به نظرات دیگران: کودک را تشویق کنید که به نظرات دیگران گوش دهد و اگرچه ممکن است با آن‌ها موافق نباشد، اما باید به آن‌ها احترام بگذارد.

7. توضیح اهمیت قوانین و مقررات

توضیح قوانین: به کودکان توضیح دهید که قوانین برای حفظ احترام و عدالت وجود دارند و رعایت آن‌ها نشانه‌ای از احترام به دیگران است.

مثال‌های عینی: با استفاده از مثال‌های عینی از زندگی روزمره، مانند احترام به قوانین ترافیک یا رعایت قوانین مدرسه، اهمیت احترام به قوانین را برای کودک روشن کنید.

8. ایجاد محیطی محترمانه در خانه

فضای خانوادگی: خانه باید محیطی باشد که در آن احترام به دیگران، از جمله اعضای خانواده، ارزشمند باشد. با ایجاد این فضا، کودک به‌صورت طبیعی احترام را یاد می‌گیرد.

حل اختلافات با احترام: وقتی در خانه اختلافی پیش می‌آید، سعی کنید آن را با گفتگو و احترام حل کنید. کودک از این رفتار الگو می‌گیرد.

9. آموزش مسئولیت‌پذیری

وظایف کوچک: با دادن وظایف کوچک به کودک، مانند مرتب کردن اتاق یا کمک در کارهای خانه، به او یاد می‌دهید که مسئولیت‌پذیر باشد و به تلاش‌های دیگران احترام بگذارد.

احترام به اموال دیگران: به کودک بیاموزید که به اموال دیگران احترام بگذارد و آن‌ها را بدون اجازه دستکاری نکند.

نتیجه‌گیری

تربیت کودکان برای احترام به دیگران فرآیندی مداوم و نیازمند تلاش است. با الگوسازی، آموزش‌های مستقیم و غیرمستقیم، تشویق رفتارهای مثبت، و ایجاد محیطی که احترام در آن ارزشمند باشد، می‌توان به کودک کمک کرد تا به فردی با شخصیت محترم و اجتماعی تبدیل شود.

نویسنده: زهره محمدی 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران