نحوه عملکرد معده در هضم غذا

معده نقش مهمی در فرآیند هضم غذا دارد. عملکرد معده در هضم غذا به چند مرحله تقسیم می‌شود:

 1. ورود غذا به معده

   - هنگامی که غذا از مری وارد معده می‌شود، به بخش کاردیا (Cardia) وارد می‌شود. در این مرحله، دریچه‌ای به نام اسفنکتر تحتانی مری بسته می‌شود تا از بازگشت غذا به مری جلوگیری کند.

 2. ترشح اسید معده و آنزیم‌ها

   - دیواره‌های معده شامل سلول‌های خاصی هستند که اسید کلریدریک (HCl) و آنزیم‌های گوارشی مانند پپسین را ترشح می‌کنند:

     - اسید کلریدریک (HCl):

محیط معده را بسیار اسیدی (با pH حدود 1.5 تا 3.5) می‌کند که برای تجزیه غذا، به‌ویژه پروتئین‌ها، ضروری است و همچنین به کشتن باکتری‌های مضر کمک می‌کند.

     - پپسین:

آنزیمی است که پروتئین‌ها را به پپتیدهای کوچکتر تجزیه می‌کند.

 3. مخلوط کردن و هضم مکانیکی

   - دیواره‌های معده از لایه‌های عضلانی تشکیل شده که به‌طور ریتمیک منقبض و منبسط می‌شوند. این انقباضات باعث مخلوط شدن غذا با اسید و آنزیم‌های گوارشی شده و غذا را به قطعات کوچکتر تبدیل می‌کند. این فرآیند به ایجاد ماده‌ای نیمه‌مایع به نام کیموس (Chyme) منجر می‌شود.

 4. جذب مواد

   - معده به‌طور مستقیم برخی مواد را جذب می‌کند، مانند الکل و داروها. با این حال، بیشتر فرآیند جذب مواد مغذی در روده کوچک انجام می‌شود.

 5. کنترل تخلیه معده

   - زمانی که غذا به‌طور کامل به کیموس تبدیل شد، این ماده به آرامی از طریق دریچه پیلور (Pyloric Sphincter) به دوازدهه (قسمت اول روده کوچک) تخلیه می‌شود. این تخلیه به کنترل فرآیند هضم در روده کوچک کمک می‌کند و اطمینان می‌دهد که کیموس به مقدار مناسب و با سرعت کافی وارد روده شود تا هضم و جذب بهینه صورت گیرد.

 6. تنظیمات هورمونی و عصبی

   - فرآیند هضم در معده به‌وسیله سیستم عصبی و هورمون‌ها تنظیم می‌شود. به‌عنوان مثال:

     - گاسترین: هورمونی است که توسط معده ترشح می‌شود و ترشح اسید و آنزیم‌ها را تحریک می‌کند.

     - سیستم عصبی خودمختار: کنترل ترشح اسید و انقباضات معده را از طریق اعصاب واگ و سمپاتیک به عهده دارد.

 7. پیشگیری از خودهضمی

   - دیواره معده با یک لایه مخاطی ضخیم پوشیده شده است که از سلول‌های معده در برابر اسید و آنزیم‌های گوارشی محافظت می‌کند و از هضم خود معده جلوگیری می‌کند.

به این ترتیب، معده غذا را به‌طور مکانیکی و شیمیایی هضم کرده و آن را به شکلی آماده می‌کند که بتواند در روده کوچک به راحتی جذب شود.

نویسنده: ثنا مرادی

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران