تأثیر محیط کار بر بروز سرطان

محیط کار می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر بروز سرطان داشته باشد. عوامل محیطی در محل کار، از جمله قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک، تشعشعات، آلودگی‌های هوا و سایر عوامل فیزیکی و شیمیایی، می‌توانند خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان را افزایش دهند. در ادامه به بررسی این عوامل و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها بر سلامت کارگران پرداخته شده است:

1. مواد شیمیایی سرطان‌زا:

آزبست: آزبست یکی از شناخته‌شده‌ترین مواد سرطان‌زاست که می‌تواند به سرطان‌های ریه، مزوتلیوما (سرطان پرده‌های احشایی و جداری)، و سایر سرطان‌ها منجر شود. این ماده در صنایعی مانند ساخت‌وساز، کشتی‌سازی، و برخی صنایع تولیدی به کار می‌رود.

بنزن: بنزن ماده‌ای شیمیایی است که در صنعت پتروشیمی، تولید لاستیک، و حتی برخی کارخانه‌های تولیدی استفاده می‌شود. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض بنزن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان خون، به‌ویژه لوسمی، را افزایش دهد.

فرمالدهید: فرمالدهید در بسیاری از محیط‌های صنعتی و تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند باعث سرطان‌های دستگاه تنفسی و سرطان خون شود.

2. تشعشعات:

تشعشعات یونیزه: کارگرانی که در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، نیروگاه‌های هسته‌ای یا در بخش‌های صنعتی که از مواد رادیواکتیو استفاده می‌کنند، مشغول به کار هستند، ممکن است در معرض تشعشعات یونیزه قرار گیرند. این تشعشعات می‌توانند باعث آسیب به DNA و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها مانند سرطان تیروئید، سرطان ریه و سرطان خون شوند.

تشعشعات غیریونیزه: برخی از کارگران، به‌ویژه آن‌هایی که در صنایع مخابراتی، الکترونیک و خطوط برق فشار قوی کار می‌کنند، ممکن است در معرض تشعشعات غیریونیزه (مانند امواج رادیویی و مایکروویو) قرار بگیرند. ارتباط این نوع تشعشعات با سرطان هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که ممکن است با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مرتبط باشد.

3. آلودگی‌های هوا:

دود سیلیکا و گرد و غبار: در صنایعی مانند معدن‌کاری، ساخت‌وساز و فرآوری سنگ، کارگران ممکن است در معرض گرد و غبار سیلیکا قرار گیرند. استنشاق طولانی‌مدت این گرد و غبار می‌تواند منجر به بیماری‌های ریوی و افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه شود.

دودهای جوشکاری و فلزات سنگین: کارگرانی که در محیط‌های صنعتی با فرآیندهای جوشکاری، کار با فلزات سنگین مانند کادمیوم و کروم، و تولید باتری‌های نیکل-کادمیوم در تماس هستند، ممکن است با دودهای سمی و ذرات معلق مواجه شوند که خطر سرطان‌های ریوی و دستگاه گوارش را افزایش می‌دهند.

4. عوامل فیزیکی و بیولوژیکی:

اشعه ماوراءبنفش (UV): کارگرانی که در فضای باز و در معرض نور خورشید کار می‌کنند، مانند کشاورزان، کارگران ساختمانی و کارکنان بنادر، بیشتر در معرض اشعه ماوراءبنفش قرار دارند. این امر می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های پوستی، از جمله ملانوما، را افزایش دهد.

ویروس‌های بیولوژیکی: در محیط‌های پزشکی و آزمایشگاهی، کارکنانی که با نمونه‌های بیولوژیکی سروکار دارند ممکن است در معرض ویروس‌های مرتبط با سرطان، مانند ویروس هپاتیت B و C (مربوط به سرطان کبد) و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) (مربوط به سرطان دهانه رحم)، قرار گیرند.

5. استرس کاری و سبک زندگی مرتبط با محیط کار:

استرس: استرس طولانی‌مدت در محیط کار می‌تواند به طور غیرمستقیم خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. استرس مزمن می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و افراد را به سمت رفتارهای ناسالمی مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل یا غذاهای ناسالم سوق دهد که این عوامل به نوبه خود خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند.

سبک زندگی بی‌تحرک: مشاغل بی‌تحرک، مانند کارهای دفتری که افراد ساعات زیادی را بدون فعالیت فیزیکی می‌گذرانند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌های خاص مانند سرطان کولون و سرطان پستان را افزایش دهند.

6. اقدامات پیشگیرانه:

حفاظت فردی: استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند ماسک‌ها، لباس‌های محافظ، و تجهیزات خاص برای جلوگیری از تماس مستقیم با مواد خطرناک می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.

کنترل محیطی: بهبود تهویه هوا، کاهش انتشار مواد شیمیایی مضر در محیط کار، و اجرای استانداردهای سخت‌گیرانه در کنترل مواد سمی می‌تواند به حفاظت از کارگران کمک کند.

آموزش و آگاهی: ارائه آموزش‌های لازم به کارگران در مورد خطرات موجود در محیط کار و چگونگی محافظت از خود، از جمله اقدامات کلیدی در پیشگیری از بروز سرطان‌های شغلی است.

جمع‌بندی:

محیط کار می‌تواند نقش مهمی در بروز سرطان داشته باشد. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان‌زا، تشعشعات، آلودگی‌های هوا، و حتی عوامل فیزیکی و استرس، همگی می‌توانند به افزایش خطر ابتلا به سرطان منجر شوند. از این رو، شناسایی و مدیریت خطرات موجود در محیط کار، استفاده از تجهیزات حفاظتی، و ایجاد آگاهی در بین کارگران از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان از بروز بیماری‌های جدی مانند سرطان پیشگیری کرد.

نویسنده: زهره محمدی 

سایت دارو باما وابسته به مرکز سلامت ایرانیان ارائه دهنده خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در شهر تهران